Αντικείμενο της ταινίας είναι η ιστορία μιας ομάδας προβληματισμένων εφήβων, μέσω της οποίας ο σκηνοθέτης της, Νίκολας Ρέι, ασκεί κριτική πάνω στον αμερικανικό τρόπο ζωής. Με την πάροδο των χρόνων η ταινία έλαβε θρυλική υπόσταση χάρη στην ερμηνεία του Τζειμς Ντιν (στον διασημότερό του ρόλο), ο οποίος απεβίωσε σε τροχαίο δυστύχημα στις 30 Σεπτεμβρίου 1955, πριν την πρεμιέρα της στους κινηματογράφους…

Ο Ρέι μέσα από την ιστορία του πρωταγωνιστή επιχειρεί να παρουσιάσει την ηθική παρακμή της αμερικανικής νεολαίας, την αποξένωση μεταξύ των ανθρώπων και το χάσμα των γενεών. Η ταινία δανείστηκε τον τίτλο της από το μυθιστόρημα του 1944 του ψυχιάτρου Ρόμπερτ Μ. Λίντνερ με τίτλο Rebel Without a Cause: The Hypnoanalysis of a Criminal Psychopath.

Ο Επαναστάτης χωρίς αιτία έλαβε συνολικά τρεις υποψηφιότητες για Όσκαρ χωρίς όμως να κερδίσει κάποιο. Η Νάταλι Γουντ προτάθηκε για Όσκαρ Β’ Γυναικείου Ρόλου, το οποίο έχασε από την Τζο Βαν Φλιτ για το Ανατολικά της Εδέμ (East of Eden, 1955), ενώ ο Σαλ Μίνεο προτάθηκε για Όσκαρ Β’ Ανδρικού Ρόλου το οποίο έχασε από τον Τζακ Λέμον για την ταινία Μίστερ Ρόμπερτς (Mr. Roberts). Ο Τζέιμς Ντιν έλαβε υποψηφιότητα (μετά θάνατον) για την πρώτη από τις δυο ταινίες που γύρισε εκείνη τη χρονιά, το Ανατολικά της Εδέμ.

Θεωρείται από πολλούς καταραμένη ταινία, καθώς και οι τρεις πρωταγωνιστές της πέθαναν πρόωρα. Την αρχή έκανε ο Τζέιμς Ντιν που σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα τον Σεπτέμβριο του 1955. Ο Σαλ Μίνεο δολοφονήθηκε το 1976 σε ηλικία 37 ετών σε ένα σοκάκι πίσω από την πολυκατοικία στην οποία διέμενε στο Χόλιγουντ, ενώ η Νάταλι Γουντ σκοτώθηκε το 1981, ενώ βρισκόταν σε κρουαζιέρα με το σύζυγό της, Ρόμπερτ Βάγκνερ. Η Γουντ βρέθηκε πνιγμένη κοντά στο νησί της Σάντα Καταλίνα της Καλιφόρνια και ο θάνατός της παραμένει ακόμα ανεξιχνίαστος..

Ο Επαναστάτης χωρίς αιτία είναι μια ταινία που αξίζει να δει κανείς, επειδή μιλάει για διαχρονικά προβλήματα αλλά και για το πως οι ηθικές αξίες πρέπει να μπαίνουν πάνω από τα υλικά αγαθά. Τα τελευταία πλάνα δε και μερικές σκηνές του James Dean θεωρούνται αναμφίβολα παραπάνω από κλασικά.

Το 1990 η ταινία επελέγη από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου ως τμήμα του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου ως πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική. Το 1998 το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου κατέταξε την ταινία στην 59η θέση στη λίστα με τις 100 καλύτερες ταινίες όλων των εποχών.