Η ταινία ερευνά τη ζωή του Τσαρλς Φόστερ Κέιν, ενός μεγιστάνα του Τύπου, τον οποίο υποδύεται ο Γουέλς. Ο χαρακτήρας του Κέιν βασίζεται εν μέρει στη ζωή και στην περσόνα του Γουίλιαμ Ράντολφ Χερστ, Αμερικανού μεγαλοεκδότη, καθώς επίσης και στη ζωή των επιχειρηματιών, Σάμιουελ Ίνσαλ και Χάρολντ ΜακΚόρμικ. Ο Γουέλς όμως, έδωσε στον Κέιν στοιχεία και από τον δικό του χαρακτήρα.

Μετά την επιτυχημένη του πορεία στο θέατρο, με το θίασο Mercury, καθώς και την εκφώνηση του αμφιλεγόμενου ραδιοφωνικού δράματος Ο πόλεμος των κόσμων το 1938, ο ηθοποιός και σκηνοθέτης προσεγγίστηκε από παραγωγούς του Χόλιγουντ και υπέγραψε συμβόλαιο με την εταιρία R.K.O. το 1939. Ο Γουέλς έλαβε πλήρη καλλιτεχνική ελευθερία από την εταιρεία, πράγμα ασυνήθιστο για πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη, ώστε να γράψει τη δική του ιστορία, να χρησιμοποιήσει ηθοποιούς της επιλογής του και να έχει τον πρώτο λόγο στο μοντάζ. Μετά από δύο αποτυχημένες προσπάθειες να υλοποιήσει τα σχέδιά του, κατάφερε τελικά να ολοκληρώσει το σενάριο του Πολίτη Κέιν με τη βοήθεια του Χέρμαν Μάνκιεβιτς (αδελφού του σκηνοθέτη Τζόζεφ Μάνκιεβιτς). Τα γυρίσματα ξεκίνησαν το 1940 και η ταινία έκανε πρεμιέρα τον Μάιο του 1941.

Παρά την επευφημία που έλαβε από τους κριτικούς, η ταινία δεν είχε εμπορική επιτυχία. Ξεχάστηκε για πολύ καιρό μετά την προβολή της, αλλά το ενδιαφέρον των κριτικών και ο μύθος της αναζωογονήθηκε, εφ’ όσον έλαβε επαίνους από Γάλλους κριτικούς, μεταξύ των οποίων, του κριτικού και συγγραφέα Ζαν-Πολ Σαρτρ. Πέρα από την αναγνώριση που έλαβε από τους κριτικούς ανά τον κόσμο στη λίστα του περιοδικού Sight & Sound, έλαβε επίσης την πρώτη θέση στη λίστα των 100 καλύτερων ταινιών όλων των εποχών, που θεσπίστηκε από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου, την οποίαν έχασε για πρώτη φορά το 2012, από την ταινία του Άλφρεντ Χίτσκοκ “Δεσμώτης του Ιλίγγου” (Vertigo, 1958).

Ο “Πολίτης Κέιν” αποτελεί ίσως, την κορυφαία ταινία του παγκόσμιου κινηματογράφου που παρά τις μεγάλες αντιδράσεις που προκάλεσε, παραμένει επίκαιρη, ζωντανή και έξυπνη, για πολλά χρόνια ακόμα, μετά την πρώτη της προβολή. Πρόκειται για μια ταινία ορόσημο του αμερικανικού κινηματογράφου, που έλαβε 9 υποψηφιότητες για βραβεία Όσκαρ μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και κέρδισε το Όσκαρ Πρωτότυπου σεναρίου.

Δεν θα πρέπει όμως να παραλείψουμε ν’ αναφέρουμε τους σημαντικότερους συντελεστές για την επίτευξη αυτού του κινηματογραφικού άθλου, που ήταν μια υπέροχη ομάδα καλλιτεχνών: τον Γκρεκ Τόλαντ, για την αξιομνημόνευτη φωτογραφία του, τον Μπέρναρντ Χέρμαν για την αθάνατη μελωδία του, τον Ρόμπερτ Γουάιζ, μετέπειτα σημαντικό σκηνοθέτη, για το μοντάζ του και φυσικά τον Χέρμαν Μάνκιεβιτς , για τη συμβολή του στο σενάριο.

Το νόημα του “Rosebud”:

Μέχρι σήμερα, όποιος παρακολουθεί την ταινία προσπαθεί να δώσει την δική του εξήγηση στο νόημα της τελευταίας λέξης του Τσαρλς Φόστερ Κέιν «Ρόουζμπαντ» – που σημαίνει μπουμπούκι. Κάποιοι προσομοιάζουν την λέξη με την ματαιότητα του αμερικανικού ονείρου καθώς ο Κέιν τα είχε όλα αλλά δεν ήταν ευτυχισμένος. Άλλοι λένε πως το Ρόουζμπαντ αναφέρεται στην νοσταλγία των παιδικών του χρόνων. Τέλος, κάποιοι πιστεύουν πως το Ρόουζμπαντ συμβολίζει την ξεγνοιασιά που ο Τσαρλς Φόστερ Κέιν έχασε σε τόσο μικρή ηλικία. Πάντως ακόμα κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά ποιο ήταν τελικά το νόημα αυτής της αινιγματικής λέξης.