Ο Τζέιμς Ντιν (James Dean) θεωρείται ένα πολιτιστικό είδωλο της εφηβικής επανάστασης και της κοινωνικής αποξένωσης. Έτσι εκφράζεται και στον τίτλο της πιο διάσημης ταινίας του, Επαναστάτης Χωρίς Αιτία (1955), στην οποία πρωταγωνιστεί ως τον προβληματισμένο έφηβο, Τζιμ Σταρκ.

Οι άλλοι δύο ρόλοι που εκτόξευσαν και καθόρισαν την καριέρα και δόξα του ήταν αυτός του μοναχικού Καλ Τρασκ, στην ταινία Ανατολικά της Εδέμ (1955), και αυτός του Jett Rink, στην ταινία Ο Γίγας (1956). Η διαχρονική φήμη και δημοτικότητα του οφείλονται μόνο σε αυτές τις τρεις ταινίες .

Γεννήθηκε στο Φέρμουντ της Ιντιάνα στις 8 Φεβρουαρίου του 1931. Παρά τα προβλήματα της παιδικής και οικογενειακής ζωής, ο Τζέιμς Ντιν ξεχώρισε τόσο για τις υποκριτικές του ικανότητες όσο και για την εξωτερική του εμφάνιση.

Πολύ γρήγορα θα νιώσει τις καλλιτεχνικές του ανησυχίες. Έτσι με τη βοήθεια ενός Μεθοδιστή πάστορα, που θα τον κάνει να αγαπήσει το θέατρο, θα βρεθεί στη Νέα Υόρκη και στο περίφημο Actors Studio να παίρνει μαθήματα υποκριτικής, με την περιβόητη Μέθοδο του Λι Στράσμπεργκ. Πέρα από τα πρώτα χρόνια στην υποκριτική τέχνη σε θέατρα και τηλεοπτικά επεισόδια, ο Τζέιμς Ντιν πρόλαβε να πρωταγωνιστήσει σε τρεις ταινίες που έγιναν ιδιαιτέρως δημοφιλείς: Ανατολικά της Εδέμ (East of Eden, 1955), Επαναστάτης Χωρίς Αιτία (Rebel without a cause, 1955) και Ο Γίγας (The Giant, 1956) [έκδοση μετά θάνατον].

Θα του δοθεί επίσης, και η ευκαιρία να πατήσει το σανίδι του Μπρόντγουεϊ, στην παράσταση “Οι Ανήθικοι”, ένα θεατρικό του Αντρέ Ζιντ. Έχει επίσης συνεργαστεί με τον Ελληνοαμερικανό σκηνοθέτη Ελία Καζάν και έχει προταθεί για Όσκαρ Α’ Ανδρικού Ρόλου για τις δύο από τις τρεις ταινίες στις οποίες πρωταγωνίστησε (Ανατολικά της Εδέμ και Ο Γίγας).

Η επιτυχία του Τζέιμς Ντιν δεν κράτησε για πολύ. Βρήκε τραγικό θάνατο σε ηλικία μόλις 24 ετών, μέσα στο αυτοκίνητό του, κοντά στο Χολάμ της Καλιφόρνια, στις 30 Σεπτεμβρίου του 1955. Σύμφωνα με πηγές της αστυνομίας της Καλιφόρνια που έχουν δημοσιευτεί, ένας φοιτητής πανεπιστημίου ήταν ο υπεύθυνος για το θανατηφόρο τροχαίο καθώς μπήκε στο αντίθετο ρεύμα και συγκρούστηκε με το αυτοκίνητο του γνωστού ηθοποιού. Η τρέλα που είχε με τα γρήγορα αυτοκίνητα, δυστυχώς, θα του κοστίσουν την ίδια του την ζωή.

Ο πρόωρος τραγικός θάνατός του πάνω στην ακμή της επιτυχίας του, έπειτα από το αυτοκινητιστικό δυστύχημα, εδραίωσε την θρυλική του υπόσταση. Ήταν ο πρώτος ηθοποιός που έλαβε μεταθανάτια υποψηφιότητα για Όσκαρ Καλύτερου Ηθοποιού. Επίσης παραμένει ο μοναδικός ηθοποιός που έχει δύο μεταθανάτιες υποψηφιότητες στην υποκριτική. Το 1999, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου τον κατέταξε ως τον 17ο σταρ του κινηματογράφου της Χρυσής Εποχής του Χόλιγουντ στην λίστα AFI 100 Χρόνια… 100 Αστέρια. 

Αυτοί που κέρδισαν από το θρύλο του

Ο Τζέιμς Ντιν δεν πρόλαβε να γίνει πλούσιος. Τα χρήματα που έβγαλε τα έδωσε για να αγοράσει αυτοκίνητα και μηχανές. Πάνω στο θρύλο του όμως επένδυσαν πολλοί. Ο άνθρωπος με τις μόλις τρεις κινηματογραφικές επιτυχίες έγινε αφορμή για να γυριστούν 17 ντοκιμαντέρ ή ταινίες με θέμα τη ζωή του. Ακόμα κι οι φίλοι του δεν βγήκαν χαμένοι.

Ο μεθοδιστής πάστορας Τζέιμς Ντεβέρτ  που έβγαλε τον επικήδειο του ηθοποιού κατηγορήθηκε ότι τον κακοποίησε σεξουαλικά. Εκείνος επέμεινε ότι η σχέση ήταν συναινετική.

Ο σεναριογράφος Γουίλιαμ Μπαστ θα γράψει δύο βιογραφίες του ειδώλου. Στη δεύτερη το Surviving James Dean  (2006) θα αποκαλύψει ότι είχαν ερωτικές σχέσεις.

Η ηθοποιός Ελίζαμπεθ Σέρινταν το 2000 κυκλοφόρησε τη δική της αυτοβιογραφία με θέμα τη σχέση της μαζί του.

Tο 2011 η επίσης, ηθοποιός Μπάρμπαρα Γκλεν έβγαλε σε δημοπρασία τα ερωτικά γράμματα που της έστελνε. Εισέπραξε 36.000 δολάρια.

Ακόμη και τα περάσματα του από τα τηλεοπτικά σήριαλ τα ανακάλυψαν οι παραγωγοί και τα μοσχοπούλησαν σε μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα.

Για πολλούς ο Τζέιμς Ντιν έφερε την ροκ πριν το ροκ. Η επανάσταση ξεκίνησε από αυτόν και το γεγονός ότι πέθανε νέος δεν ήταν μόνο ένα τραγικό γεγονός που δημιουργεί συμπάθεια στις πλατιές μάζες. Ο Τζέιμς Ντιν πάτησε το γκάζι κι έφθασε στο… τέλος γρηγορότερα απ’ ότι θα έπρεπε. Αλλά αν είχε πατήσει φρένο ίσως και να μην ήταν ο «επαναστάτης χωρίς αιτία» που ξέρουμε όλοι…

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας nytimes.com